![Title]( "Title")
درسی از خطابه ی غدیر
به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز
ادامه این مبحث از شماره قبل
ملاک علم در امامت
نکته‌ي دوم در معرفي شرايط امامت و صفات امام، علم است. رسول اكرم صلی الله علیه و آله مفصلاً درباره‌ي علم حضرت اميرالمؤمنين علیه السلام صحبت مي‌كنند و سه گونه علم را براي ايشان برمي‌شمرند. في‌الواقع علم پوشه‌اي است كه پيامبر صلی الله علیه و آله براي معرفي اميرالمؤمنين علیه السلام به دست ما مي‌دهند و داخل اين پوشه سه گونه علوم دسته‌بندي شده است.
1- تمام علوم
اول علم به شكل كلي و عام است؛ عموم علوم كه اميرالمؤمنين علیه السلام به انها عالم هستند. تعابيري كه براي اين‌گونه علم و عالم‌بودنِ حضرت امير علیه السلام به شكل جامع و كلي مي‌آيد براستي بي‌نظير است. پيغمبر صلی الله علیه و آله هيچ حد و مرزي براي علم اميرالمؤمنين علیه السلام تعيين نمي‌كنند و مي‌فرمايند: ما مِنْ عِلْمٍ اِلاَّ وَ قَدْاَحْصاهُ اللَّهُ فِيّ، وَ كُلُّ عِلْمٍ عُلِّمْتُ فَقَدْاَحْصَيْتُهُ في اِمامِ الْمُتَّقينَ، وَ ما مِنْ عِلْمٍ اِلاّ وَ قَدْعَلَّمْتُهُ عَلِيّاً، وَ هُوَ الْاِمامُ الْمُبينُ الَّذي ذَكَرَهُ اللَّهُ في سُورَةِ يس: (وَ كُلَّ شَيءٍ اَحْصَيْناهُ في اِمامٍ مُبينٍ).
مي‌خواهند بگويند که حضرت علي علیه السلام به نحو كلي همه‌ي علوم را دارا هستند؛ چنان‌كه مي‌فرمايند علمي نيست که خدا به من نداده باشد و من همه‌ي آن‌چه را كه فراگرفته‌ام به علي علیه السلام ياد داده‌ام. اين علوم شامل همه‌چيز مي‌شود؛ از فيزيک و شيمي و روان‌شناسي و طبيعيات و رياضيات و... تا علوم ماوراء‌الطبيعه و اخبار آينده و گذشته و علوم دين و تکوينيات و تشريعيات و اخلاق و اعتقادات و تفسير قرآن و... و علوم ديگر. پيامبر صلی الله علیه و آله میفرمایند تمام اين علوم و هرچه علم هست را به اميرالمؤمنين علیه السلام ياد داده‌اند.
2- علم حلال و حرام
دوم علم اختصاصی حلال و حرام است. پيامبر صلی الله علیه و آله مي‌فرمايند كه تمام علم حلال و حرام پيش اميرالمؤمنين علیه السلام است.
وَ كُلُّ حَلالٍ دَلَلْتُكُمْ عَلَيْهِ وَ كُلُّ حَرامٍ نَهَيْتُكُمْ عَنْهُ. حضرت رسول صلی الله علیه و آله درباره‌ي امر و نهي خداوند و كيفيت علم اميرالمؤمنين علیه السلام اين‌طور مي‌گويند: اِنَّ اللَّهَ قَدْاَمَرَني وَ نَهاني، وَ قَدْاَمَرْتُ عَلِيّاً وَ نَهَيْتُهُ بِاَمْرِهِ، فَعِلْمُ الْاَمْرِ وَ النَّهي لَدَيْه. في‌الواقع گزينه‌ي دومي كه پيامبر صلی الله علیه و آله داخل پوشه دسته‌بندي مي‌كنند و كليدي كه براي معرفي علم حضرت اميرالمؤمنين علیه السلام به دست ما مي‌دهند همين است که مي‌فرمايند تمام علم حلال و حرام نزد علي علیه السلام است.
حالا تمام علم حلال و حرام يعني چه؟ يعني تمام شريعت! پيغمبر صلی الله علیه و آله در خطابه‌ي غدير هفده بار از احکام ياد مي‌كنند و هشت حُكم را بيان مي‌فرمايند؛ حلال و حرام، حج و عمره، امر به معروف و نهي از منکر، نماز و زکات را برمي‌شمرند. اينها بيان‌گر آن است كه اين حلال و حرام و اين احكام اصل و اساس و سرچشمه‌ي بي‌گفت‌و‌گو و خلل‌ناپذير احکام و عبادات و فقه است. علم حلال و حرام هرچه هست و هرچه كه باشد پيش علي علیه السلام است.
لا حَلالَ اِلاّ ما اَحَلَّهُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ هُمْ، وَ لا حَرامَ اِلاّ ما حَرَّمَهُ اللَّهُ عَلَيْكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ هُمْ. اين لاحلال و لاحرام دو بعد دارد. يكي اين‌كه حلال و حرام همان‌چيزي است که ايشان مي‌گويند و دوم آن‌که ايشان هستند كه به علم حلال و حرام آگاه هستند. يعني هرچه ايشان بفرمايند كه حلال است و حلال معرفي‌اش بكنند آن‌چيز حلال است و درباره‌ي حرام خداوند نيز به همين‌شكل است. به عبارت ديگر علم ايشان عين واقعيت است.
إن‌شاءالله ادامه این مطلب در شماره بعد منتشر خواهد شد...
|
تاریخ درج: 01/04/1396 | کد مطلب: 2 | تعداد نظرات: 0 | تعداد بازدید: 817