پاسخ یک سوال
به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز
متن سوال:
با سلام و عرض خسته نباشید و ضمن عرض تبریک به مناسبت اعیاد بزرگ سوالی از خدمت شما دارم. چند وقته سوالی ذهنم رو درگیر کرده که کسی جواب قانع کنندهای نداده. در متن خطابهی غدیر پیامبر میفرمایند که همانا ابلیس حضرت آدم را با حسد از بهشت بیرون راند پس به او (حضرت علی) حسادت نورزید که اعمالتان تباه میشود حال آنکه آدم، پیامبر خداست و شما شمایید! سوالم این هستش که آیا با حسد منظور به وسیلهی حسد هست (شیطان حضرت آدم را به وسیلهی حسد ورزیدن به حضرت علی از بهشت اخراج کرد) یا شیطان به حضرت آدم حسادت ورزید؟ چون در روایتی از امام رضا علیهالسلام میبینیم که میفرمایند حضرت آدم به پنج تن آل عبا حسادت ورزیدند. آیا متن خطبه پیامبر با این حدیث امام رضا علیه السلام مطابقت داره یا پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله به نکتهی دیگری اشاره کردند؟ قبلا از پاسخگویی شما و زحماتتون سپاسگزارم
متن پاسخ:
با عرض سلام خدمت شما کاربر گرامی
موقعیت و وضع شیطان و آدم را تجزیه میکنیم:
- شیطان، با سابقه عبادت طولانی، از طرف خدا مخاطب قرار میگیرد که باید به آدم سجده کند. همه ملائک به اینکار امر شدهاند.
- شیطان به چنین مقامی از آدم، حسادت میورزد و برای آدم نقشه و طرح ریزی میکند و با قسم دروغ وی را فریب میدهد و موجبات اخراج او را فراهم میسازد.
- آدم در اثر فریب شیطان که ناشی از حسادت بود گرفتار میشود.
- شیطان نیز اثر عبادت طولانی خود را از دست میدهد.
پیامبر صلیاللّهعلیهوآله در خطابهِی غدیر میفرمایند: شیطان، آدم را از بهشت به سبب حسد، اخراج کرد. یعنی علت اصلی، حسد بود که شیطان را وادار به طراحی نمود و عبادتهای وی از بین رفت.
شما مردم، اگر (همچون شیطان، نسبت به آدم) به مقام علی علیهالسلام حسادت ورزید اعمالتان باطل میشود و به هر کاری دست بزنید مجازات آنرا هم خواهید دید. (چنانکه آدم دید). با این تجزیه، مسأله روشن میشود.

و امّا در مورد روایت مورد اشاره
در خصوص داستان رانده شدن آدم از بهشت برخی اینگونه بیان میکنند که حضرت آدم و حوا، ابلیس را اینگونه میشناختند که عابدی است که سالهای سال در تنهایی خودش غرق عبادت خدا بوده است تا جایی که با ملائکه خدا هم راز و هم نواست و با آنها در آسمانها پرواز میکند. ابلیس به نزد آدم و حوا آمد و گفت اگر میخواهید عمر جاودان داشته باشید و مثل من با فرشتهها هم کلام بشوید و به آسمانها پرواز کنید، پس از میوه آن درخت بخورید. و سپس به خدا سوگند خورد که خیرخواه آنان است.
فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّیْطَانُ لِیُبْدِیَ لَهُمَا مَا وُورِیَ عَنْهُمَا مِن سَوْءَاتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَـذِهِ الشَّجَرَةِ إِلاَّ أَن تَكُونَا مَلَكَیْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِینَ وَقَاسَمَهُمَا إِنِّی لَكُمَا لَمِنَ النَّاصِحِینَ
پس شیطان، آن دو را وسوسه كرد تا آنچه را از عورتهایشان برایشان پوشیده مانده بود، براى آنان نمایان گرداند و گفت: «پروردگارتان شما را از این درخت منع نكرد، جز آنكه [مبادا] دو فرشته گردید یا از [زمره] جاودانان شوید» و براى آن دو سوگند یاد كرد كه: من قطعاً از خیرخواهان شما هستم.
و آنها فریب شیطان را خوردند و به این جایگاه و مقام قرب (یعنی همنشینی با فرشتگان) حسد ورزیدند و از میوه آن درخت نهی شده خوردند و اینگونه شد که از بهشت رانده شدند.
البته در روایتی این حسد را نسبت به مقام پنج تن آل عبا علیهم السلام مطرح میکند:
عبدالسلام صالح هروى گوید: از امام رضا علیهالسّلام سؤال کردم؛ درختى که آدم و حوا از آن خوردند، چه درختى بوده؟ مردم در این مورد سخنان گوناگون مىگویند، بعضى روایت مىکنند که گندم بوده است، بعضى روایت مى کنند که انگور بوده است و بعضى دیگر روایت مى کنند که آن، درخت حسد بوده است.
آن حضرت فرمودند: تمام اینها صحیح است.
عرض کردم؛ معنى این وجوه با این تفاوتهایى که دارند، چیست ؟
فرمودند: اى اباصلت! درخت بهشت بار و میوههاى مختلفى دارد. آن درخت گندم بود، انگور نیز داشت و مانند درخت دنیا نیست. و آن زمان که خداوند، آدم علیهالسّلام را به سجده درآوردن ملائکه و وارد شدن در بهشت تکریم نمود، آدم با خود گفت؛ آیا خداوند تا به حال بشرى بهتر از من خلق کرده است؟
و خداوند آنچه را که در نفس او قرار داده بود، دانست. او را صدا زد؛ که اى آدم! سرت را بلند کن و به پایه عرش بنگر.
آدم سرش را بلند کرد و به پایه عرش نگریست و این نوشته را در آنجا یافت:
لا اله الّا اللّه، محمّد رسول اللّه و علىبنابىطالب امیرالمؤمنین و زوجه فاطمه سیّده نساء العالمین و الحسن والحسین سیّدا شباب اهل الجنّه
آنگاه آدم عرض کرد؛ خدایا! اینها چه کسانى هستند؟
خداى عزوجل فرمود: آنها از فرزندان تو هستند و آنان از تو و از تمام مخلوقاتم برترند و اگر آنان نبودند، نه تو و نه آسمان و زمین و بهشت و دوزخ را خلق نمىکردم. مبادا با حسد به آنان بنگرى، که در این صورت تو را از جوار خودم بیرون خواهم کرد!
ولى آدم و حوا با حسد به آنان نگاه کردند و مقام و منزلت آنان را آرزو نمودند و در نتیجه، شیطان بر ایشان مسلط شد تا اینکه از آن درخت ممنوع تناول نمودند. و خداى عزّوجل آن دو را از بهشت خود بیرون کرد و از جوار خویش به زمین فرستاد.
در صورتی که نقطه ابهامی در پاسخ وجود داشت، لطفا آنرا با بخش پرسشوپاسخ سایت خطابهی غدیر در میان بگذارید.
خدانگهدار

|
|
|
تاریخ درج: 14/10/1396 | کد مطلب: 3 | تعداد نظرات: 0 | تعداد بازدید: 1245