![Title]( "Title")
درسی از خطابه ی غدیر
به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز
تواضع نشانه خردمندی انسان عاقل
در درس‌های گذشته بیان شد كه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در تذكرات اخلاقی غیر مستقیم، با بیان حمد الهی اشاره به صفاتی از خداوند متعال دارند كه مخاطب با دریافت آن صفات نكته اخلاقی لازم را از آن‌ها استخراج می‌كند. در این جا به بیان این فراز از خطابه‌ی غدیر می‌پردازیم:
أَشْهَدُ أَنَّهُ اللَّهُ الَّذِی تَوَاضَعَ كُلُ شَیءٍ لِعَظَمَتِه
شهادت می‌دهم كه او الله است که كُل شی در برابر عظمت او تواضع و فروتنی كرده است.
این تواضع به معنای تواضع تكوینی است نه تشریعی. یعنی آفرینش جهان و موجودات طوری است كه نسبت به خداوند فروتنی و تواضع كرده است. با كمی تفاوت، تواضع را می‌توان همان تسبیح نامید. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند: وقتی همه‌ی اشیاء در برابر عظمت خداوند تواضع كرده‌اند، انسان كه موجودی آزاد و خردمند است باید به طریق اُولی تواضع كند. هر چقدر انسان بیشتر تواضع كند، روح عبادت در او بیشتر می‌شود. ركوع یك نشانه از تواضع است كه این عمل در اسلام، بیان‌گر این حقیقت است كه همه حركات فیزیكی (عبادت) در واقع ورودی روحیات متافیزیكی هستند.
در ادامه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند:
وَ ذَلَّ كُلُّ شَیءٍ لِعِزَّتِه
همه باید در مقابل عزّت او ذلول باشند
حضرت می‌فرمایند: وقتی خدا بزرگ و غیر قابل نفوذ است پس شما كه انسان عاقلِ مختار و دارای آزادی هستید باید در مقابل این عظمت ذلیل و رام باشید.
و سپس در ادامه می‌فرمایند:
وَ اسْتَسْلَمَ كُلُّ شَیءٍ لِقُدْرَتِه
همه موجودات در برابر قدرت خدا سر تسلیم فرود می‌آورند
ای انسان! تو كه قدرت خداوند متعال را با علم و عقل خود بهتر و بیشتر درك می‌كنی پس تو باید به طریق اُولی تسلیم قدرت او باشی.
همه‌ی این تذكرات غیر مستقیم است. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از موجودات صحبت می‌كنند و انسان كه جزیی از كل می‌باشد را با این تذكرات بیدار می‌كند و به وظیفه‌اش آشنا می‌سازد. یعنی باید در مقابل خداوند متواضع ذلول و تسلیم باشی. این كه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در ابتدای سخن كه می‌خواهند حمد خدا را نمایند در قالب حمد نكات اخلاقی را تذكر می‌دهند، اصطلاحاً "براعت استهلال" نامیده می‌شود.
در درس‌های آینده این اصطلاح را بیشتر و دقیق‌تر دنبال خواهیم كرد.
|
تاریخ درج: 15/06/1397 | کد مطلب: 2 | تعداد نظرات: 0 | تعداد بازدید: 366