![Title]( "Title")
پاسخ یک سوال
به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز
با توجه به شخصيّت مردمي حضرت پيامبر صلي الله عليه و آله و نفوذ و حكومت ايشان بر دل ها، چگونه ممكن است پس از چند روز از درگذشت شان، درِ خانه ي دخترشان را آتش بزنند و آن بانو را مورد ضرب و شتم قرار دهند و صداي كسي به اعتراض در نيايد؟
مگر حضرت موسي، پيامبر خدا و حاكم بر دل هاي بني اسرائيل نبود؟ پس چگونه تنها با ده روز غيبت او (اضافه بر يك ماه معهود)، بني اسرائيل فريب سامري را خورده، گوساله پرست شدند وحتي قصد جان هارون (برادر و وصي موسي و پيامبر خدا) را كردند؟ و هارون نيز هم چون حضرت علي عليه السّلام مجبور به سكوت شد و در بازگشت موسي سكوت خود را چنين تحليل كرد كه:
« يَا ابْنَ اُمَّ إنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُوني وَ كادُوا يَقْتُلُونَني...» « اي برادر، قوم بني اسرائيل مرا به ضعف برده و نزديك بود مرا به قتل برسانند.»
گفتني است يكي از وجوه تشبيه علي عليه السّلام به هارون در حديث منزلت نيز همين نكته است و لذا اميرالمؤمنين عليه السّلام نيز در كنار مرقد پاك رسول اکرم صلي الله عليه و آله در مقام گلايه از امّت رسول الله همين آيه را قرائت فرمود كه: « يَا ابْنَ اُمَّ إنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُوني وَ كادُوا يَقْتُلُونَني »
ضمناً بايد توجه داشت كه داستان حضرت موسي تنها از تأخير چند روزه بوده و اميد بازگشت موسي هم مي رفته؛ امّا داستان حمله به خانه ي فاطمه سلام الله عليها و حضرت علي عليه السّلام پس از شهادت پيامبر صلي الله عليه و آله و اطمينان مقام پرستان و جنايتكاران از عدم بازگشت و باز خواست ايشان توسط پيامبر صلي الله عليه و آله به وقوع پيوست.
بررسي اوضاع اجتماعي، سياسي و فرهنگي آن دوران به خوبي زمينه ي چنين برخوردي را با خاندان پيامبر صلي الله عليه و آله نشان مي دهد. مسائلي از قبيل:
الف) جهل و ناداني عامه ي مردم بي سواد و بي فرهنگ.
ب ) نفاق و دورويي و خيانت عده اي مسلمان نما كه در ميان تمامي اقشار مردم پراكنده بودند.
ج ) برخورد خشن، ظالمانه و زورگويانه سران غصب خلافت و در رأس آن ها، خشونتهاي بي حدّ و حصر عمر ( كه در تاريخ، تازيانه ها و برخوردهاي خشونت آميز او معروف است )
د ) ترس و پرهيز عموم مردم از جنگ و قتل و خون ريزي و به خصوص وقوع هرج و مرج در جامعه، با توجه به شهادت پيامبر صلي الله عليه و آله و عدم ثبات در جامعه.
ه ) راحت طلبي و گريز از درگيري هاي قومي و قبيله اي.
و ) اطلاعات ناچيز عامه ي مردم از تعاليم اسلام و قرآن؛ چرا كه اكثريت آن ها تازه مسلمان و به خصوص مسلمان شدگان پس از فتح مكّه ( با قدمت 2 ساله در اسلام آوردن ) بودند و حتّي عده اي مجدداً كافر شدند و به دوران جاهليّت بازگشتند. بي اطلاعي مردم از تعاليم اسلام و قرآن به قدري بود كه وقتي در شهادت پيامبر صلي الله عليه و آله عمر با زيركي، سخن از درست نبودن خبر شهادت پيامبر صلي الله عليه و آله به ميان آورد بسياري از مردم، بازيچه ي دست او شدند تا ابوبكر آمد و به عمر اعتراض كرد و مرگ پيامبر صلي الله عليه و آله را خبر داد.
ز ) به وجود آمدن خلأ شديدي كه ناگهان با شهادت پيامبر صلي الله عليه و آله در ميان جامعه پديد آمده بود و سرگرداني عمومي مردم را به دنبال داشت؛ چرا كه پايه ي اصلي توطئه ها عليه جانشين به حقّ او از پيش ريخته شده بود.
ح ) تعصّبات عربي و پاي بندي ناآگاهانه مردم به عهد و بيعتي كه با شتاب و فريب و زور، انجام داده بودند و لذا وقتي امیرالمومنین عليه السّلام و حضرت زهرا سلام الله عليها براي اصحاب، حق خود را اثبات و احتجاج مي كردند، ايشان پاسخ مي دادند: راست مي گوييد وليكن دير آمديد و ما اگر قبلاً با ابوبكر بيعت نكرده بوديم، حتماً شما را ياري مي كرديم؛ اما نقض بيعت، خلاف سنت و مرام عربي است. آن ها مي گفتند: « يا بِنْتَ رَسُولِ اللهِ ! قَدْ مَضَتْ بَيْعَتُنا لَهذَا الرَّجُلِ، وَ لَوْ اَنَّ زَوجَكِ وَ ابْنَ عَمِّكِ سَبَقَ اِلَيْنا قَبْلَ اَبي بَكْرٍ ما عَدَلْنا بِهِ »
ط ) پراكندگي مسلمين در شهر و روستاهاي دور از مدينه و عدم امكانات اطلاع رساني سريع و در نتيجه بي خبري اكثريت مسلمين از وقايعي كه در مدينه رخ داده بود.
ي ) روش و منش مطيعانه و تبعيت كوركورانه اي كه در اين گونه مسائل سياسي و اجتماعي، از سوي غلامان نسبت به اربابان، افراد عامي يك قبيله در قبال سران قبيله، قبايل كوچك تر و گمنام در برابر قبايل بزرگ و سرشناس و بالاخره اهالي شهرها و روستاهاي اطراف نسبت به شهر مركزي يعني مدينه اعمال مي شد و...
و ) بسياري دلائل ديگر اجتماعي و سياسي، به خوبي زمينه ي چنان برخوردي را در حق خانه و خاندان حضرت پيامبر صلي الله عليه و آله فراهم كرده بود و لذا نه تنها وقايع نقل شده بعيد نيست؛ بلكه با اين زمينه ها وقوع آن ها بسيار نزديك و با استناد به تواريخ و احاديث معتبر حتمي است.
منابع:
. اعراف (7):150
. حديث منزلت: « قالَ النَّبي صَلَّي اللهُ عَلَيهِ وَ آلهِ: يا عَليُّ أنْتَ مِنّي بِمَنْزلَةِ هارُونَ مِنْ مُوسي إلّا أَنَّهُ لا نَبيَّ بَعْدي »: « اي علي نسبت تو به من همانند نسبت هارون است به موسي با اين تفاوت كه بعد از من پيامبري نيست ! »
2. الامامة و السياسة، ابن قتيبه دينوري 1: 20
3. در باره ي شتابزده بودن انتخاب ابوبكر، عمر گفته: « إنَّ بَيعَةَ اَبي بَكرٍ كانَت فَلتَةً اَلا وَ اِنَّها كانَت كَذلِكَ اَلا وَ اِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلّ وَقَي شَرَّها »: « بيعت ابوبكر كاري شتاب زده و بي انديشه بود. آگاه باشيد كه حتماً اين گونه بوده؛ ولي خداوند شر اين كار عجولانه را دفع كرد!»
به نقل از: مسند احمد 1: 55 – سيره حلبي 3: 484 ( باب داستان وفات پيامبر) و الكامل ابن اثير 2: 327 و شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد 2: 21، انساب الاشراف بلاذري 2: 264 ( باب امر السقيفه )
4. ر.ک. نقش ائمه در احياي دين جلد اول: 200- 210 درس ششم
5. الامامة و السياسة 1: 19 - شرح نهج البلاغه 6: 13
|
تاریخ درج: 01/12/1394 | کد مطلب: 5 | تعداد نظرات: 0 | تعداد بازدید: 823